شمارش کامل خون یا آزمایش CBC یک آزمایش خون ساده و شایع است که به تشخیص و بررسی طیف وسیعی از بیماری ها کمک می‌کند. در این مقاله از بخش سلامت جسمیمجله اینترنتی وبگردون به بررسی آزمایش خون CBC می پردازیم.
افزایش یا کاهش تعداد گلبول خون در این آزمایش خون مشخص می‌شود. میزان طبیعی گلبول خون بسته به سن و جنسیت متغیر است. رنج طبیعی تعداد گلبول خون با توجه به سن و جنسیت در جواب این آزمایش خون مشخص می‌شود.
شمارش کامل خون به تشخیص طیف گسترده ای از اختلالات، از کم خونی و عفونت گرفته تا سرطان، کمک می‌کند.
* این آزمایش را با آزمایش CBC Diff اشتباه نگیرید.
افزایش یا کاهش تعداد گلبول خون در این آزمایش خون (آزمایش CBC) مشخص می‌شود.
۳نوعاصلیگلبولخون
بررسی تغییر در میزان گلبول خون در ارزیابی سلامت عمومی و تشخیص اختلال به پزشک کمک می‌کند. سه نوع اصلی گلبول خون در این آزمایش اندازه‌گیری می‌شود.
۱. گلبولقرمز
گلبول قرمز اکسیژن را در سرتاسر بدن حمل و کربن دی‌اکسید را خارج می‌کند. در آزمایش CBC یا شمارش کامل خون دو مولفه گلبول قرمز اندازه گرفته می‌شود:
هموگلوبین: پروتئین حامل اکسیژن
هماتوکریت: درصد گلبول قرمز در خون
اگر میزان هموگلوبین و هماتوکریت در آزمایش CBC یا همان شمارش کامل خون پایین باشد، اغلب نشان‌دهنده کم‌خونی است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که آهن خون پایین باشد. درباره تعداد بالای گلبول قرمز و علائم آن این نوشته را از دست ندهید.
۲. گلبولسفید
گلبول سفید به مقابله با عفونت کمک می‌کند. آزمایش شمارش کامل خون تعداد و نوع گلبول سفید خون را مشخص می‌کند. افزایش یا کاهش تعداد یا نوع گلبول سفید می‌تواند نشانه عفونت، التهاب یا سرطان باشد.
۳. پلاکت
پلاکت به تشکیل لخته خون و کنترل خونریزی کمک می‌کند. اگر خونریزی جای زخم متوقف شود، یعنی پلاکت وظیفه خود را به درستی انجام داده است. هرگونه تغییر در میزان پلاکت شما را در معرض خطر خونریزی شدید قرار می‌دهد و می‌تواند نشانه‌ی بیماری جدی باشد.
اگر میزان هموگلوبین و هماتوکریت در آزمایش CBC یا همان شمارش کامل خون پایین باشد، اغلب نشان‌دهنده‌ی کم‌خونی است.
چهزمانی آزمایش CBC تجویزمیشود؟
ممکن است پزشک به عنوان بخشی از چک‌آپ روتین یا درصورت بروز علائم مربوط به خونریزی یا کبودی آزمایش CBC تجویز کند. آزمایش CBC در موارد زیر به پزشک کمک می‌کند:
ارزیابیسلامتعمومی: بسیاری از پزشکان با تجویز این آزمایش دید کلی از وضعیت سلامت شما به دست می‌آورند. این آزمایش در معاینه و بررسی مشکل نیز به پزشک کمک می‌کند.
تشخیصبیماری: اگر علائمی نظیر ضعف، خستگی، تب، سرخی، التهاب، کبودی یا خونریزی داشته باشید، پزشک CBC تجویز می‌کند.
کنترلبیماری: اگر مبتلا به اختلالی باشید که روی شمارش کامل خون تاثیر می‌گذارد، پزشک مرتبا CBC تجویز می‌کند تا وضعیتتان تحت کنترل و نظارت باشد.
کنترلرونددرمان: بعضی از داروها روی تعداد گلبول خون تاثیر می‌گذارند بنابراین لازم است مرتبا این آزمایش را انجام دهید. پزشک با توجه به CBC می‌تواند میزان تاثیر پروسه‌ی درمان را بسنجد.
آمادهشدنبرای آزمایش CBC
حتما لباس آستین کوتاه یا پیراهنی بپوشید که آستین آن به راحتی بالا می‌رود.
معمولا می‌توانید قبل از انجام آزمایش CBC غذا یا نوشیدنی میل کنید. با این حال، ممکن است پزشک از شما بخواهد مدت کوتاهی قبل از انجام آزمایش چیزی نخورید. این امر زمانی صادق است که قرار باشد از نمونه خون برای آزمایش ها دیگر نیز استفاده شود. پزشک دستورالعمل‌های لازم را با شما در میان می‌گذارد.
ممکن است پزشک به عنوان بخشی از چک‌آپ روتین یا درصورت بروز علائم مربوط به خونریزی یا کبودی آزمایش CBC تجویز کند.
فرایندانجامآزمایش CBC
متخصص از رگ ساعد یا پشت دست خون می‌گیرد. این آزمایش فقط چند دقیقه طول می‌کشد. متخصص:
پوست شما را با دستمال ضدعفونی‌کننده پاک می‌کند
دور بازو شریان بند می‌بندد تا رگ متورم شود
به وسیله سوزن نمونه خون را وارد یک یا چند شیشه کوچک می‌کند
شریان‌بند را در می‌آورد
روی قسمت مورد نظر چسب زخم می‌زند تا خونریزی بند بیاید
روی نمونه خون برچسب می‌زند و آن را برای بررسی به آزمایشگاه می‌فرستد
آزمایش خون کمی احساس ناخوشایند به دنبال دارد. با ورود سوزن به پوست، احساس نیشگون می‌کنید. بعضی از افراد با دیدن خون دچار سرگیجه می‌شوند. بعد از اتمام آزمایش، کبودی خفیفی روی پوست ظاهر می‌شود که ظرف یک الی دو روز برطرف خواهد شد.
در اکثر موارد، نتیجه CBC ظرف چند ساعت یا یک روز بعد از آزمایش تحویل داده می‌شود.
براینوزادان
برای انجام این آزمایش روی نوزادان، پرستار پاشنه‌ی پای نوزاد را استریل کرده و یک سوزن کوچک به نام لنست را وارد می‌کند. سپس به آرامی پاشنه‌ی پا را فشار می‌دهد و مقداری از خون را برای بررسی در لوله آزمایش دریافت می‌کند.
نتیجهیآزمایش CBC
نتیجه‌ی آزمایش CBC متناسب با میزان گلبول خون متغیر است. در ادامه نتیجه نرمال برای بزرگسالان آماده است اما ممکن است این موارد در آزمایشگاه‌های مختلف اندکی متفاوت باشد:
میزانطبیعی
ترکیباتخون
در مردان: ۴.۳۲-۵.۷۲میلیون گلبول/ mcL
در زنان: ۳.۹۰-۵.۰۳ میلیون گلبول/ mcL
گلبول قرمز
در مردان: ۱۳۵-۱۷۵ grams/L
در زنان: ۱۲۰-۱۵۵ grams/L
هموگلوبین
در مردان: ۳۸.۸-۵۰.۰ درصد
در زنان: ۳۴.۹-۴۴.۵ درصد
هماتوکریت
۳۵۰۰ تا ۱۰۵۰۰ گلبول/ mcL
تعداد گلبول سفید
۱۵۰۰۰۰ تا ۴۵۰۰۰۰/ mcL
تعداد پلاکت
آزمایش CBC برای تشخیص کافی و قطعی نیست. افزایش یا کاهش تعداد گلبول خون می‌تواند ناشی از طیف گسترده‌ای از اختلالات باشد. برای تشخیص دقیق بیماری به آزمایش تخصصی نیاز داریم. از جمله بیماری‌هایی که باعث تغییر غیرعادی CBC می‌شوند و به آزمایش خون بیشتر نیاز دارند می‌توان موارد زیر را نام برد:
کمبود آهن یا سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی
اختلالات خونریزی
بیماری قلبی
اختلال خودایمنی
بیماری مغز استخوان
سرطان
عفونت یا التهاب
واکنش به دارو
آزمایش CBC برای تشخیص کافی و قطعی نیست. افزایش یا کاهش تعداد گلبول خون می‌تواند ناشی از طیف گسترده‌ای از اختلالات باشد.
اگر نتیجه آزمایش CBC غیرعادی باشد، پزشک دوباره آزمایش خون تجویز می‌کند تا از صحت نتیجه اطمینان حاصل شود. همچنین ممکن است چند آزمایش حون دیگر انجام شود تا به ارزیابی بهتر بیماری و تایید آن کمک شود.
