فهرست عناوین
گزنه گیاهی پر خاصیت است که علاوه بر مصارف دارویی با در شمال و کردستان با آن غذا نیز درست میکنند. در این مقاله از بخش طب سنتی مجله اینترنتی وبگردون خواص گزنه را بررسی میکنیم.
نام علمی |
Urtica |
نام عمومی |
گزنه |
گونه گیاه |
گل سرخ سانان |
طبع |
گرم |
قسمت های قابل مصرف |
برگها، سرشاخههای گلدار و ریشه گزنه |
طریقه مصرف |
به صورت غذا، دمنوش |
مزایا |
|
معایب |
|
وجود انواع مواد مغذی مفید در گیاه گزنه سبب میشود تا این گیاه به یک سمزدای ایدهآل برای بدن تبدیل شود و آن را بهعنوان گیاهی بشناسند که بهطور کامل بدن را از مواد سمی پاکسازی میکند. به گفتهی مجلهی اتنوفارماکولوژی (Ethnopharmacology)، گیاه گزنه بهدلیل خاصیت ادرارآوری (مُدِر بودن) سبب میشود تا مواد سمی خنثیشده در بدن بهسرعت دفع شوند. این گیاه کمک میکند تا مواد مغذی بهخوبی در روده جذب شوند و روند هضم بهآرامی انجام شود، بنابراین از انباشت مواد سمی خطرناک جلوگیری میکند. همچنین با تحریک دستگاه لنفاوی در بدن کمک میکند تا بدن از شر مواد سمی موجود در کلیه خلاص شود.
یکی از مهمترین خواص گزنه کمک به سلامت زنان است. این گیاه میتواند علائم پیش از قاعدگیِ دردناکی مانند گرفتگی و نفخ شکم را کاهش دهد. همچنین بهدلیل ایجاد انقباض در عروق میتواند خونریزی دوران قاعدگی را کم کند. این گیاه حالتهای گذار را برای خانمهایی که در معرض یائسگی هستند راحتتر میکند و بهعنوان مادهای نیروبخش عمل مینماید، بنابراین تغییرات هورمونی در این دوره ناراحتکننده نخواهد بود
ترکیب ویتامین C و آهن موجود در گزنه آن را به یک محرک مناسب برای تولید سلولهای قرمز تبدیل کرده است. ویتامین C جذب آهن در روده را افزایش میدهد و آهن یکی از ترکیبات مهم هموگلوبین است. با افزایش تعداد گلبول قرمز (RBC) و افزایش گردش خون، زخمها سریعتر بهبود مییابند و اندامهای بدن اکسیژن ضروری برای تقویت سطح انرژی را راحتتر دریافت میکنند. به همین دلیل گزنه اغلب برای رفع خستگی یا نوعی کم خونی که با ضعف عمومی عضلات، خستگی، مشکلات شناختی و سردرد تشخیص داده میشود، توصیه میشود.
ویژگی محرک گزنه سبب میشود که برای درمان انواع التهابات مؤثر باشد. یکی از مطالعاتی که در آلمان انجام شد، نشان داد که گیاه گزنه میتواند آرتریت روماتوئید و درد مزمن عضلانی را درمان کند. علاوهبر این چای گزنه یا مکمل گیاهی آن میتوانند سبب درمان نقرس شوند.
گزنه میتواند به درمان انواع بیماری تنفسی همچون تب یونجه، آسم و انواع حساسیتهای فصلی کمک کند. بنابراین ترکیبات خاص موجود در عصارهی گزنه میتوانند بهطور مشخصی واکنش حساسیتی را کاهش دهند. بررسیها نشان دادهاند که مصرف منظم چای گزنه در استرالیا برای نسلهای پیاپی با درمان آسم مرتبط بوده است.
منطقی است که این گیاه دارویی بتواند تأثیر مثبتی بر سلامت قلب داشته باشد. گزنه دارای ویتامینها و انواع مواد معدنی است که عملکرد قلب را تقویت میکنند. این گیاه منبعی غنی از ویتامین A و C، بتاکاروتن و سایر کارتنوئیدهاست. خواص گزنه بهدلیل محتوای بالای ویتامین C و آهن که تولید سلولهای قرمز خون را تقویت میکند، میتواند از کمخونی جلوگیری کند. همچنین گزنه دارای فلاونوئیدِ کورستین (quercetin) و کامفرول (kaempferol) است که میتواند به کاهش فشار خون کمک کند و خطر بیماریهای قلبی عروقی را کاهش دهد. چایی که از این گیاه فوقالعاده تهیه میشود، منبعی غنی از آهن و پتاسیم است که میتواند به آرامش عروق خونی کمک کند و در سلامت فرایند گردش خون نقش داشته باشد.
تحقیقات نشان میدهند که مصرف منظم چای گزنه میتواند به کاهش فشار خون سیستولیک کمک کند و تنش و فشار وارد بر سیستم گردش قلبی عروقی را از بین ببرد.
بزرگ شدن پروستات و سرطان آن از جدیترین عواملی هستند که با سن مردان در ارتباطند و ثابت شده است که مصرف گزنه با جلوگیری از بزرگ شدن پروستات، در درمان این مشکل مؤثر است. هرچند ریشهی این گیاه میتواند مانع از بزرگ شدن پروستات شود اما نمیتواند آن را به حالت قبل برگرداند یا کوچک کند. ترکیب نخل با ریشهی گزنه میتواند به کاهش تکرر ادرار کمک کند، اما به یاد داشته باشید که قبل از مصرف این گیاه حتما با پزشک خود مشورت کنید
درحالت طبیعی زمانی که پوستتان زواید گیاه گزنه را لمس کند، این گیاه سبب واکنش حساسیت پوستی خواهد شد. اما چای گزنه سبب تسکین حساسیت میشود. تحقیقات نشان میدهند که عصارهی گیاه، واکنشهایی التهابی را که با علائم حساسیت فصلی مرتبط هستند مهار میکند. اغلب از گزنه بهعنوان یک درمان طبیعی برای تب یونجه، استفاده میشود و افرادی که از عصارهی گیاه استفاده کردهاند، میگویند که اثرات گیاه گزنه بیشتر از داروهای ضدحساسیتی بود و بیشتر علائم بیماری را کاهش داد.
گیاه گزنه دارای انواع ترکیبات تقویتکنندهی سیستم ایمنی مانند فلاونوئیدها، کارتنوئیدها، ویتامین A و C است. این آنتی اکسیدان ها از سلولهای ایمنی دربرابر آسیبهایی که میتوانند عملکرد سیستم ایمنی بدن را تضعیف کنند حفاظت میکنند. تحقیقات نشان میدهند که عصارهی گیاه گزنه پاسخ ایمنی را تقویت میکند و فعالیت سلولهای ایمنی را بیشتر میکند. همچنین گزنه سلولهای تی (T-cells) سیستم ایمنی را تحریک میکند تا عفونتها و سایر بیماریهای پاتوژن را در بدن از بین ببرند.
التهاب بیشازحد میتواند در سلامت گوارش اختلال ایجاد کند و سبب رشد باکتریهای مضر در مجرای معده – روده شود. مصرف منظم چای گزنه که دارای ویژگی ضدالتهابی است به تنظیم هاضمه، درمان یبوست، درمان اسهال و مشکلات معده کمک میکند.